چاقی ، انواع آن و عوامل موثر بر چاقی

چاقی چیست؟

چاقی یک بیماری چند عاملی و پیچیده است که شامل تجمع اضافی چربی در بافت­ها می شود.

چاقی تنها یک نگرانی از جنبه ظاهری نیست بلکه به عنوان یک مشکل سلامتی در دنیا مطرح است.

پیشرفت تکنولوژی منجر به تغییر روند زندگی و تحرک کمتر جوامع شده که باعث بروز بیشتر آن شده است.

عوامل موثر در ایجاد چاقی

دلایل متنوعی برای بروز آن عنوان شده است .

مانند هر بیماری دیگری در زمان مقابله با آن، اولین گام پیدا کردن علل و عوامل اصلی ایجاد آن اهمیت خواهد بود.

در صورتی که علت به درستی مشخص نشود درمان متناسبی انتخاب نخواهد شد و ممکن است رژیم و ورزش نتیجه ای به همراه نداشته باشد.

عوامل بروز چاقی را میتوان در چهار دسته کلی قرار داد که در ادامه به اختصار به آنها میپردازیم.

• عوامل محیطی

تغذیه،‌ محیط کار و سبک زندگی فعال یا غیرفعال از جمله عواملی هستند که ممکن است در روند یا ابتلا به چاقی تاثیرگذار باشند.

برای مثال تغذیه نامناسب، کار اداری و عدم فعالیت ورزشی میتوانند منجر به اضافه وزن شوند.

باید توجه داشت که محیط مجموعه ای از عوامل تاثیرگذار است

بنابراین ممکن است حجم غذای دریافتی شما کم باشد اما ساعت دریافت آن نامناسب باشد و در نهایت منجر به افزایش وزنتان شود.

• عوامل ژنتیکی

یکی از عوامل اصلی ابتلا به چاقی ژنتیک است.

یکی از ژن های مهم در بحث چاقی FTO‌ است که مشخص می کند بدن شما چقدر تمایل به ذخیره چربی دارد.

ژن چاقی مانند هر ژن دیگر در بدن ممکن است به شکل فعال یا غیرفعال وجود داشته باشد.

عوامل محیطی در خاموش یا روشن کردن این ژن­ها بسیار دخیل اند.

• عوامل عصبی

برخی از اختلالات عصبی منجر به پرخوری یا چاقی می ­شوند.

استرس یکی از مشکلات عصبی است که با تغییر در سیستم هورمونی منجر به افزایش اشتها و نهایتا اضافه وزن می شود.

علاوه بر این غذا خوردن یک عمل لذت بخش است،مصرف کربوهیدرات ها منجر به ترشح سروتونین شده و احساس سرخوشی ناشی از آن در زمان استرس و اضطراب باعث می شود که افراد به غذا خوردن روی بیاورند.

• بیماری­ها

برخی از بیماری­ ها به ویژه آن دسته که منجر به اختلالات هورمونی می ­شوند ممکن است از دلایل ابتلا به چاقی باشند.

دیابت، کم کاری تیروپید، اختلالات التهابی یا مشکلات گوارشی مثال هایی از این دسته هستند.

اگر علت آن بیماری خاصی باشد نیاز است درمان آن بیماری در کنار چاقی در نظر گرفته شود تا از اختلالات احتمالی جلوگیری شود.

انواع چاقی از نظر تیپ بدنی

سیبی شکل:

این نوع چاقی بیشتر در بالاتنه اتفاق میافتد و بیشتر در مردان شایع است.

همچنین با بیماری­های قلبی و عروقی در ارتباط است.

بی تحرکی از علل اصلی ابتلا به این نوع چاقی است و افراد این دسته احتمال بیشتری برای ابتلا به فشارخون، دیابت و بیماری های مرتبط دارند.

گلابی:

این نوع چاقی بیشتر در نواحی شکم و ران­ها اتفاق میافتد و در زنان و افراد سفید پوست رایج تر است.

در زنان بعد از یائسگی بروز این نوع چاقی بیشتر مشاهده شده بنابراین تغییرات در هورمون های زنانه یکی از علل شیوع آن است.

BMIچیست و چطور محاسبه می­شود

BMI فرمولی برای نشان دادن میزان حجم بدن (شاخص توده بدنی) است .

با وجود ساده بودن روش محاسبه، یکی از معیارهای جهانی برای ارزیابی چاقی است.

با استفاده از این مقیاس می توانید متوجه شوید که آیا دچار کمبود وزن هستید، اضافه وزن دارید و یا اینکه در دامنه نرمال وزنی قرار دارید.

برای محاسبه BMI‌ تنها به قد و وزن شما نیاز است.

وزن تقسیم بر مجذور قد، عدد BMI‌ شما خواهد بود.

همچنین می توانید از محاسبه گرهای آنلاین برای به دست آوردن BMI استفاده کنید.

طبقه بندی وزنی طبق BMI

کمبود وزن = ‌BMI کمتر از ۱۸٫۵

نرمال = BMI بین ۱۸٫۵ تا ۲۴٫۹

اضافه وزن = BMI بین ۲۵ تا ۲۹٫۹

چاقی درجه یک = BMI برابر ۳۰ تا ۳۵

چاقی درجه دو = BMI بالاتر از ۳۵

عوامل محیطی تاثیرگذار بر چاقی

عوامل محیطی مختلفی مثل خواب، سیگار، ساعت غذا خوردن و … می توانند از طریق مکانیسم های متفاوت منجر به بروز چاقی و یا تسریع روند آن شوند.

برای مثال در اثر تغییر ساعت خواب هورمون گرلین بیشتری در بدن ترشح شده که منجر به افزایش اشتها می شود.

و یا کمبود خواب سطح هورمون کورتیزول را افزایش می دهد که با انسولین و التهاب در ارتباط بوده  و از این طریق روی اضافه وزن و چاقی تاثیر می گذارد.

سخن آخر

با توجه به موارد گفته شده مشخص شد که چاقی مسئله ای فراتر از زیبایی و سایز است

و باید به عنوان یک بیماری، که خود سر منشا سایر امراض است، مورد توجه ویژه قرار گیرد.

همچنین شناخت علت و نوع آن به مسیر درمان و کارایی آن کمک خواهد کرد.

شاید با یک تغییر کوچک در سبک زندگی یا مصرف دارو مربوط به بیماری، مسیر کنترل وزن برای ما هموار شود.

بنابراین در شروع مسیر کنترل وزن، مشاوره گرفتن از متخصصین بسیار کمک کننده است.

اما برای اینکه راهکار لاغر شدن اصولی را بدانید مقاله چگونه لاغر شویم؟ را مطالعه کنید.