بیماری غریب سلیاک، نوعی اختلال خود ایمنی است که هنگام خوردن مواد غذایی حاوی گلوتن ایجاد می‌شود. هنگامی که افراد مبتلا به سلیاک از گلوتن (پروتئینی موجود در گندم، چاودار و جو) استفاده می‌کنند، بدن آن‌ها یک واکنش ایمنی ایجاد میکند که به روده کوچک حمله میکند. این حملات منجر به آسیب پرزهای روده می‌شود، در حقیقت پرزهای روده در حالت طبیعی به جذب مواد غذایی می‌پردازند وزمانی که آسیب ببینند انجام فرایند جذب مواد غذایی دچار مشکل خواهد شد و مشکلاتی نظیر سوء تغذیه را برای فرد ایجاد خواهد کرد.
گلوتن چیست؟
بگذارید با ذکر مثال، توضیح ساده وروانی از گلوتن ارائه دهیم؛ اگر تجربه پخت کیک و نان در محیط خانه را داشته باشید، احتمالا دیده‌اید وقتی که آرد را باآب مخلوط می‌کنید، کش می‌آید و حالت چسبنده‌ای پیدا میکند. این چسبندگی حاصل از گلوتن درون آرد است. همچنین گلوتن باعث می‌شود درحین پخت، نان پف کند و در عین حال اجزای آن به همدیگر بچسبند.
علائم بیماری سلیاک دربزرگسالان
این نکته را درنظر داشته باشید که بیماری سلیاک همان آلرژی غذایی نیست، بنابراین علائم آن هم متفاوت است. از سری علائم شایع آن درد شکم، کم خونی، نفخ یا احساس سیری، درد استخوان یا مفصل، یبوست، اسهال، سوزش سردل، بثورات خارش دار، حالت تهوع، سردرد یا خستگی می‌باشد.
علائم بیماری سلیاک در کودکان
کودکان مبتلا به سلیاک به احتمال زیاد مشکلات روده‌ای خواهند داشت، از جمله:
- نفخ یا تورم شکم
- یبوست
- اسهال
- مدفوع کم رنگ و بدبو
- استفراغ
- کاهش وزن
اگر بیماری سلیاک مانع از جذب مواد مغذی موردنیازبدن کودک شود، ممکن است موجب بروز مشکلاتی از جمله موارد زیر شود؛
- کم خونی
- مینای دندان آسیب دیده
- تأخیر در بلوغ
- تغییرات خلقی
- مشکلات عصبی مانند اختلالات یادگیری و اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD)
- رشد کند و قد کوتاه
همه افراد مبتلا به سلیاک این علائم را نخواهند داشت. برخی از افراد متوجه مشکلی نمی‌شوند که این امر می‌تواند تشخیص را دشوار کند.
علل بروز بیماری سلیاک
ژن‌های شما همراه با خوردن غذاهای حاوی گلوتن و سایر عوامل محیظی می‌توانند در بروز بیماری سلیاک نقش داشته باشند، اما علت دقیق آن مشخص نیست. روش‌های تغذیه‌ای شیرخواران، عفونت‌های دستگاه گوارش و باکتری‌های روده نیز ممکن است در این امر نقش داشته باشد. گاهی بیماری سلیاک پس از جراحی، بارداری، زایمان، عفونت ویروسی یا فشار روحی شدید فعال می‌شود.
بروز بیماری سلیاک در میان چه اشخاصی شایع است؟
افرادی که مبتلا به موارد زیر هستند؛
- تیروئید
- دیابت نوع ۱
- بیماری آدیسون
- سندرم داون
- روماتیسم مفصلی
- سندرم ترنر
- مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
- سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
- پسوریازیس‌عدم تحمل لاکتوز
- سرطان روده
عوارض بیماری سلیاک
در صورت‌عدم درمان، بیماری سلیاک می‌تواند خطرناک باشد. عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سرطان، از جمله لنفوم روده و سرطان روده کوچک
آسیب به مینای دندان
ناباروری و سقط جنین‌عدم تحمل لاکتوز
سوء تغذیه
مشکلات سیستم عصبی مانند تشنج یا درد و بی‌حسی دست و پا (نوروپاتی محیطی)
بیماری پانکراس
استخوان ضعیف
تشخیص بیماری سلیاک
پزشکان با استفاده از آزمایش خون و آزمایش‌های دیگر می‌توانند به بیماری سلیاک پی ببرند:
- آزمایش‌های سرولوژی که به دنبال آنتی بادی‌های خاصی هستند و به بررسی آن‌ها می‌پردازند.
- آزمایش خون سایر قسمت‌های سیستم ایمنی بدن شما را بررسی میکند.
- آزمایش ژنتیک به دنبال آنتی ژن‌های لکوسیت انسانی برای رد بیماری سلیاک است.
- آندوسکوپی؛ وارد کردن لوله‌ای طویل همراه بایک دوربین کوچک به حلق که می‌تواند مشکلات دستگاه گوارش شما را نشان دهد.
بیماری سلیاک چگونه درمان می‌شود؟
تنها راه درمان بیماری سلیاک، حذف دائمی گلوتن از رژیم غذایی است تا پرزهای روده بهبود یافته و شروع به جذب مناسب مواد مغذی کند. شما می‌توانید با راهنمایی پزشک رژیم غذایی سالمی داشته باشید. آن‌ها همچنین به شما دستورالعمل نحوه خواندن برچسب مواد غذایی و محصولات را می‌دهند تا بتوانید مواد غذایی حاوی گلوتن را شناسایی کنید.
مواد غذایی حاوی گلوتن:
گندم
آرد سمولینا
چاودار
جو
مالت
مخمر ابجو
نشاسته گندم
افراد مبتلا به سلیاک باید برچسب‌ها را به دقت بررسی کنند. بسیاری از غذاهای فرآوری شده گاهی اوقات دارای گلوتن هستند؛ محصولات رایج مانند داروها و خمیر دندان‌ها همچنین می‌توانند حاوی گلوتن باشند، بنابراین بررسی برچسب مهم است.
مواد غذایی فاقد گلوتن:
میوه‌ها
سبزیجات
گوشت و مرغ
ماهی و سایر غذاهای دریایی
لبنیات
لوبیا و آجیل
نشاسته و غلات بدون گلوتن :
برنج
ذرت
سیب زمینی
لوبیا
تخم کتان
دانه چیا
One thought on “بیماری غریب سلیاک چیست؟علل بروز، علائم وراهکار های درمانی آن”