دیابت نوع ۲ و راه‌های پیشگیری از آن

دیابت نوع ۲ چیست؟

بیماری دیابت نوع ۲ محدودیت سنی ندارد و همه ی افراد می توانند مبتلا شوند. نشانه های اولیه بیماری دیابت نوع ۲ بسیار ملایم است. در واقع، از هر سه نفری که دیابت نوع دو دارند یک نفر اصلا از آن باخبر نیست. این بیماری مزمن توانایی بدن برای استفاده از کربوهیدرات غذاها به عنوان انرژی را خنثی می کند، حتی در این نوع بیماری قندخون نیز بالا می رود. بعد از مدتی، این قند اضافی خطر بیماری قلبی، از دست دادن بینایی، آسیب های عصبی و اندام، و دیگر شرایط مزمن را بالا می برد.

لیستی از علامت های خطر دیابت نوع ۲

۱- تشنگی

افرادی که دیابت نوع دو دارند غالبا هیچ علائمی ندارند. یکی از اولین علامت ها ممکن است افزایش میزان تشنگی باشد. این نشانه معمولا با مشکلاتی دیگر از قبیل افزایش خشکی دهان، افزایش اشتها، ادرار مکرر – گاهی هر ساعت – و افزایش یا کاهش غیر عادی وزن ظاهر می شود.

۲- سردرد

با خارج شدن قند خون از حالت طبیعی، نشانه هایی مانند سردرد، تار شدن دید و خستگی خود را نشان می دهند.

۳- عفونت

در بسیاری از موارد، دیابت نوع دو تا زمانی که خسارت قابل توجهی به سلامت نرساند قابل شناسایی نیست. یک پرچم قرمز شامل عفونت های دردسر ساز از جمله:

• خراش یا زخم هایی که التیام شان طول می کشد.
• عفونت های دستگاه ادراری
• خارش پوست به خصوص در ناحیه کشاله ران

۴-اختلال عملکرد جنسی

اختلال در عملکرد جنسی میان کسانی که دیابت دارند شایع است. دیابت می تواند به رگ های خونی و انتهای عصب ها ناحیه تناسلی آسیب برساند، که منجر به از دست دادن احساس و به ارگاسم رسیدن می شود. عوارض دیگر می تواند شامل خشکی واژن و ناتوانی جنسی در مردان باشد. ۳۵ تا ۷۰ درصد از مردان مبتلا به دیابت، درجاتی از ناتوانی جنسی را در زندگی خود تجربه کرده اند. در حدود ۱ در ۳ زن مبتلا به دیابت به نوعی اختلال عملکرد جنسی را تجربه کرده است.

عواملی که خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می دهند

برخی عادات و شرایط سلامت و پزشکی که به سبک زندگی شما برمی گردد می توانند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد زیر می باشد:

• اضافه وزن مخصوصا در ناحیه دور کمر
• عدم تحرک
• سیگار کشیدن
• برنامه غذایی سرشار از گوشت قرمز، گوشت فرآوری شده، لبنیات پرچرب و شیرینی جات
• کلسترول و چربی خون غیر طبیعی

دیگر عوامل ابتلا به دیابت نوع ۲ که خارج از کنترل شما هستند عبارتند از:

• نژاد یا قومیت: اسپانیایی، آمریکایی های آفریقایی تبار، بومیان آمریکا، و آسیایی ها بیش از حد متوسط در خطر هستند.
• سابقه فامیلی دیابت: داشتن پدر و مادر یا برادر و خواهری که مبتلا به دیابت باشند خطر ابتلا را در شما بالا می برد.
• سن: با رسیدن به سن ۴۵ سال و بیشتر از آن خطر دیابت نیز افزایش پیدا می کند.

هر چقدر عوامل خطر بیشتری داشته باشید، خطر مبتلا شدن تان به دیابت نوع ۲ نیز بیشتر می شود.

عوامل خطر دیابت نوع ۲ برای خانم ها

داشتن دیابت در دوران بارداری خطر ابتلا به دیابت نوع دو را بعدها افزایش خواهد داد. زنانی که کودکی با بیش از ۴ کیلو وزن را به دنیا می آورند نیز در خطر هستند. داشتن سابقه سندرم تخمدان پلی کیستیک هم می تواند باعث مقاومت به انسولین و در نتیجه دیابت شود.

انسولین چگونه کار می کند؟

در یک فرد سالم انسولین کمک می کند غذا  به انرژی تبدیل شود. انسولین هورمونی است که به گلوکز اجازه می دهد وارد کل سلول های بدن شود، جایی که به عنوان سوخت استفاده می شود. گلوکز اضافی در کبد ذخیره می شود. معده کربوهیدرات حاصل از غذا را تبدیل به قند از جمله گلوکز می کند. سپس گلوکز وارد جریان خون می شود، که باعث تحریک لوزالمعده به ترشح انسولین در اندازه ی مناسب می شود.

در دیابت نوع دو، سلول ها نمی توانند به خوبی گلوکز دریافت کنند. این بدان معناست که سطح گلوکز خون بالا می رود. اگر دچار مقاومت انسولینی شده اید ، بدن در این شرایط انسولین اضافی تولید می کند؛ اما عضلات، کبد، و سلول های چربی از انسولین استفاده نمی کنند یا به درستی این کار را انجام نمی دهند. وقتی عدم کنترل دیابت نوع دو به درازا بکشد لوزالمعده میزان تولید انسولین را کاهش می دهد.

تشخیص دیابت نوع ۲

یک تست خون ساده می تواند دیابت را تشخیص دهد. تست A1C یک تصویر کلی از سطح قند خون به طور متوسط در ۲ الی ۳ ماه گذشته را نشان می دهد. سطح A1C از ۶٫۵% یا بیشتر ممکن است دیابت را نشان دهد. یک آزمایش قند خون ناشتا، که نتیجه آن بالای ۱۲۶ باشد دیابت در نظر گرفته می شود. دکتر شما ممکن است دستور تست چالش گلوکز خوراکی با یک آزمایش خون دو ساعته را بدهد. در افرادی که نشانه های کلاسیک دیابت را دارند، یک تست تصادفی که در آن گلوکز بالاتر از ۲۰۰ باشد می تواند دیابت را نشان دهد.

چگونه دیابت نوع ۲ را کنترل کنیم؟

عوامل زیادی در کنترل و بهبود دیابت نوع ۲ وجود دارند که برخی از آنها عبارتند از:

کنترل دیابت نوع ۲ با رژیم غذایی

خوشبختانه، کنترل سطح قند خون با عوض کردن برنامه غذایی و کاهش وزن اضافی می تواند خطر عوارض را از بین ببرد. افرادی که دیابت نوع ۲ دارند باید با دقت بر مصرف کربوهیدرات نظارت داشته باشند .میزان کربوهیدرات در هر وعده را محاسبه کنند. همچنین میزان چربی و پروتئین دریافتی و کاهش میزان کالری را باید در نظر بگیرند. از پزشک خود بخواهید شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کند تا به کنترل برنامه غذایی تان کمک کند.

کنترل دیابت نوع ۲ با ورزش

انجام روتین های ورزشی، از جمله تمرینات قدرتی یا پیاده روی، قدرت استفاده بدن از انسولین را افزایش می دهد . ورزش می تواند سطح قند خون را در افرادی که دیابت نوع ۲ دارند پایین بیاورد. فعال بودن همچنین به کاهش چربی بدن، کاهش فشار خون و محافظت در برابر بیماری های قلبی نیز کمک می کند. افرادی که دیابت نوع دو دارند باید سعی کنند در بیشتر روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط داشته باشند.

کنترل دیابت نوع ۲ با کاهش استرس

استرس می تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود. همچنین باعث افزایش گلوکز در خون می شود که نتیجه ی جواب بدن به صورت جنگ یا گریز است. یا شاید برای مقابله با استرس به غذا روی بیاورید. وقتی دیابت دارید همه اینها برایتان بد است. به جای اینکه اجازه دهید استرس تاثیر خودش را بگذارد، تکنیک های آرامش بخشیدن به خود مانند نفس عمیق، مدیتیشن، یا تجسم فکری را امتحان کنید. گاهی نیز صحبت کردن با یک دوست، عضو خانواده یا مشاور نیز می تواند کمک کند. اگر با تمام این کارها همچنان درگیر استرس بودید با پزشک خود صحبت کنید.

داروهای خوراکی برای کنترل دیابت نوع ۲

وقتی افرادی که دیابت نوع دو دارند قادر نیستند به اندازه کافی با ورزش و رژیم غذایی قند خون خود را کنترل کنند ممکن است دارو به روند کنترل دیابت اضافه شود. انواع مختلفی از قرص های دیابت موجود است و معمولا به صورت ترکیبی استفاده می شوند.

بعضی از این قرص ها لوزالمعده را تحریک به تولید بیشتر انسولین می کنند و بعضی دیگر باعث بالا رفتن تاثیر گذاری انسولین می شوند و یا از هضم نشاسته جلوگیری می کنند. برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان دیابت نوع ۲  نیز به مهار تجزیه انسولین کمک می کنند.

انسولین روشی برای کنترل دیابت نوع دو

پزشک شما ممکن است با شروع درمان در کنار داروها انسولین نیز تجویز کند. انسولین همچنین در افرادی که دیابت نوع دو دارند و دچار شکست سلولهای بتا هستند نیز استفاده می شود. شکست سلول های بتا به این معناست که سلول های موجود در لوزالمعده دیگر در جواب قند خون بالا توان تولید انسولین ندارند. در این مورد، انسولین درمانی — تزریق یا یک پمپ انسولین – باید تبدیل به یک روتین روزانه شود.

تزریق غیر انسولینی برای درمان دیابت نوع ۲

داروهای جدیدی برای کسانی که دیابت نوع دو دارند موجود است. پراملینتاید ( Symlin ) اگزناتاید ( Byetta ) لیراگلوتاید ( Victoza ) داروی های تزریقی غیر انسولینی هستند. در حالی که انسولین گلوکز را به داخل سلول می کشد، این داروها باعث می شوند بدن برای کنترل قند خون انسولین آزاد کند.

تست گلوکز برای تشخیص دیابت نوع ۲

تست گلوکز خون به شما این اجازه را می دهد تا ببینید چه مقدار قند خون کنترل شده است و آیا نیاز هست که برنامه کنترل قند خون خود را تغییر دهید یا خیر. اینکه هر چند وقت یکبار باید این تست را انجام دهید بستگی به این دارد که چه مقدار دیابت شما کنترل شده باشد. نوع درمانی که استفاده می کنید تا دیابت را کنترل کنید و اینکه آیا در حال تجربه نوسان قند خون هستید یا خیر. با پزشک خود صحبت کنید تا بدانید هر چند وقت یکبار باید از تست گلوکز استفاده کنید.

برخی از مواقع شایع تست گلوکز وقتی از خواب بیدار می شوید، قبل و بعد از غذا خوردن و ورزش و قبل از خواب است. نظارت بر سطح گلوکز برای کسانی که دیابت نوع یک دارند نیز مورد استفاده است و کمک می کند گلوکز خون خود را کاهش دهند.

آسیب های بلند مدت دیابت نوع ۲ به اعضای بدن

۱- آسیب به عروق

با گذشت زمان دیابت نوع دو درمان نشده می تواند به بسیاری از سیستم های بدن صدمه بزند. حدود دو سوم کسانی که دیابت دارند بر اثر بیماری های قلبی جان خود را از دست می دهند. دیابت همچنین فرد را دو تا چهار برابر بیشتر در خطر سکته مغزی قرار می دهد. افراد مبتلا به دیابت ممکن است مبتلا به پلاک در شریان خود شوند، که موجب کاهش جریان خون و افزایش خطر لخته شدن آن می شود.  این سخت شدن رگها خطر ابتلا به حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش می دهد.

۲- آسیب به کلیه ها

هر چقدر مدت کنترل نشدن دیابت بالاتر برود، خطر بیماری های مزمن کلیوی نیز بیشتر می شود. دیابت علت اصلی نارسایی کلیوی است. کنترل عوامل خطر مانند دیابت کنترل نشده، فشار خون بالا و کلسترول بالا خطر ابتلا به این عارضه را کاهش می دهد. غربالگری سالانه برای بیماری و داروهای کلیه، که توسعه و پیشرفت بیماری کلیوی را آهسته می کند و برای کاهش خطر نارسایی کلیه است توصیه می شود.

۳- آسیب به چشم ها

قند خون بالا می تواند به عروق خونی باریک که اکسیژن و مواد مغذی را به شبکیه یعنی بخش مهم چشم صدمه وارد کند. این مشکل به عنوان رتینوپاتی دیابتی شناخته می شود و می تواند باعث از دست دادن بینایی غیر قابل بازگشت شود. این علت اصلی موارد جدید کوری در افراد بین سنین ۲۰ و ۷۴ سال است. استخر خون یا خونریزی بر روی شبکیه چشم در تصویر زیر کاملا مشهود است

۴- آسیب به اعصاب

با گذشت زمان دیابت کنترل نشده و افزایش قند خون خطر بسیار جدی برای آسیب به اعصاب ایجاد می کنند. علائم می تواند شامل سوزن سوزن شدن، بی حسی و درد باشد. معمولا در انگشتان دست، دست، انگشتان پا و پا احساس می شود. آسیب برگشت پذیر نیست اما می توان به کاهش درد و بی حسی کمک کرد. همچنین کنترل دیابت می تواند از آسیب های بعدی پیشگیری کند.

۵- آسیب به پاها

آسیب عصبی دیابتی می تواند باعث شود زخم پای خود را احساس نکنید و دیر تشخیصش دهید. همزمان، سخت شدن عروق جریان خون به پا را ضعیف می کند. زخم پا حتی از یک آسیب خیلی کوچک نیز می تواند اتفاق بیفتد. در موارد شدید، عفونت از کنترل خارج می شود و در نتیجه به قطع عضو منجر می شود.

پیشگیری از دیابت نوع ۲

یکی از عجیب ترین چیزها در مورد دیابت نوع دو این است که چنین شرایط زندگی اغلب قابل پیشگیری است. برای کاهش خطر دیابت، دستورالعملی مشابه به دفع بیماری های قلبی را می توان انجام داد:

• برنامه غذایی سالم استفاده کنید.
• پنج روز در هفته به مدت ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
• به وزن سلامت برسید و تثبیتش کنید.
• با پزشک خود صحبت کنید تا علائم پیش دیابت را در شما بررسی کند.

در افرادی که پیش دیابت دارند. تغییر سبک زندگی و دارو کمک می کند تا بیماری به دیابت نوع دو توسعه پیدا نکند.